اینترنت فیبر نوری چیست؟
امروزه اینترنت به بخش جدانشدنی زندگی روزمره انسان ها تبدیل شده است؛ از آموزش و سرگرمی گرفته تا خرید و کارهای اداری، همه‌چیز به کیفیت و سرعت اینترنت وابسته است. اما همان‌طور که نیازها بیشتر می‌شود، فناوری‌های قدیمی مثل ADSL دیگر پاسخگوی کاربران نیستند. اینجاست که اینترنت فیبر نوری به‌عنوان نسل جدید اینترنت وارد میدان شده و تحولی بزرگ در دنیای ارتباطات به وجود آورده است. در این فناوری، به‌جای کابل‌های مسی از تارهای شیشه‌ای بسیار نازک استفاده می‌شود که اطلاعات را با سرعتی نزدیک به نور منتقل می‌کنند. همین ویژگی باعث شده فیبر نوری به سریع‌ترین و پایدارترین نوع اینترنت در جهان تبدیل شود. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم اینترنت فیبر نوری دقیقا چیست، چه تفاوتی با سایر سرویس‌ها دارد، چه مزایا و معایبی به همراه می‌آورد و چگونه می‌توانیم متوجه شویم که در منطقه ما قابل دسترسی است یا خیر.
آیا فیبر نوری نیاز به مودم دارد؟
بله، اینترنت فیبر نوری برای اتصال به شبکه نیاز به یک دستگاه مخصوص دارد که به آن ONT (Optical Network Terminal) یا مودم فیبر نوری گفته می‌شود. این دستگاه جایگزین مودم‌های ADSL یا VDSL می‌شود و وظیفه دارد سیگنال‌های نوری که از کابل فیبر عبور می‌کنند را به سیگنال‌های الکتریکی قابل استفاده برای رایانه‌ها و دستگاه‌های دیگر تبدیل کند. بنابراین اگر قصد استفاده از اینترنت فیبر نوری دارید، نمی‌توانید از همان مودم‌های قدیمی ADSL استفاده کنید و باید مودم فیبر نوری مخصوص داشته باشید. معمولا شرکت ارائه‌دهنده اینترنت، این دستگاه را همراه با سرویس در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
آیا فیبر نوری نیاز به خط تلفن دارد؟
خیر. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های فیبر نوری با اینترنت ADSL این است که به خط تلفن وابسته نیست. در ADSL، اینترنت از طریق خطوط تلفن ثابت منتقل می‌شود و به همین دلیل بسیاری از کاربران با مشکلاتی مثل نویز یا کاهش کیفیت تماس مواجه می‌شدند. اما فیبر نوری یک فناوری مستقل است و به‌طور مستقیم از طریق کابل‌های فیبر به منزل یا محل کار شما متصل می‌شود. این موضوع نه‌تنها کیفیت اینترنت را افزایش می‌دهد بلکه دیگر اختلالی روی تماس‌های تلفنی شما ایجاد نمی‌کند.
آیا فیبر نوری خطر دارد؟
فیبر نوری برخلاف بسیاری از شایعات، خطری برای سلامتی انسان ندارد. در این فناوری به‌جای امواج الکترومغناطیسی یا تشعشعات رادیویی، از نور لیزر کم‌توان برای انتقال داده‌ها استفاده می‌شود. نور داخل کابل محصور است و به بیرون انتشار پیدا نمی‌کند. به همین دلیل، هیچ نگرانی از نظر خطرات سلامتی یا تأثیر روی بدن انسان وجود ندارد. حتی از نظر ایمنی محیطی نیز فیبر نوری نسبت به کابل‌های مسی امن‌تر است، چرا که در برابر نفوذ رعد و برق یا آتش‌سوزی مقاومت بیشتری دارد.
از کجا فیبر نوری بگیریم؟
برای تهیه اینترنت فیبر نوری، باید به شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت (ISP) مراجعه کنید. در ایران، شرکت مخابرات و چند اپراتور خصوصی مثل ایرانسل و شاتل، سرویس فیبر نوری را ارائه می‌دهند. معمولاً فرآیند به این شکل است که ابتدا پوشش منطقه شما بررسی می‌شود؛ اگر منطقه شما تحت پوشش فیبر باشد، کارشناسان شرکت کابل‌کشی و نصب تجهیزات را انجام می‌دهند. در بیشتر موارد، مودم ONT نیز توسط همان شرکت در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. بنابراین برای ثبت‌نام، کافی است به سایت یا دفاتر خدماتی شرکت موردنظر مراجعه کنید و درخواست فیبر نوری بدهید.
از کجا بفهمیم منطقه ما فیبر نوری دارد؟
یکی از دغدغه‌های اصلی کاربران این است که آیا محل زندگی یا کارشان تحت پوشش اینترنت فیبر نوری قرار دارد یا نه. ساده‌ترین روش، مراجعه به سایت شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت است. برای مثال، سایت مخابرات. این شرکت ها در سایت خود بخشی دارند که با وارد کردن آدرس یا شماره تلفن ثابت، می‌توانید از پوشش فیبر نوری مطلع شوید. همچنین می‌توانید با تماس با پشتیبانی این شرکت‌ها یا مراجعه حضوری به دفاتر خدماتی، وضعیت منطقه خود را جویا شوید. اگر هنوز فیبر نوری در منطقه شما فعال نشده باشد، ممکن است در لیست توسعه آینده قرار داشته باشد.
تفاوت اینترنت فیبر نوری با ADSL و VDSL
فیبر نوری یک سرویس کاملاً متفاوت از اینترنت‌های ADSL و VDSL است. در ADSL و VDSL، اینترنت از طریق خطوط مسی تلفن منتقل می‌شود، در حالی که فیبر نوری از تارهای شیشه‌ای برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود:
سرعت اینترنت فیبر نوری چندین برابر بیشتر باشد.
کیفیت اتصال پایدارتر باشد و اختلال کمتری رخ دهد.
فاصله شما از مرکز مخابرات تأثیری روی کیفیت اینترنت نداشته باشد.
به‌طور خلاصه، فیبر نوری نسل جدید اینترنت است که محدودیت‌های فناوری‌های قدیمی را ندارد و تجربه‌ای کاملاً متفاوت به کاربر ارائه می‌دهد.
مزایا و معایب اینترنت فیبر نوری
مزایای اینترنت فیبر نوری:
سرعت بسیار بالا در دانلود و آپلود
پایداری و کاهش قطعی‌ها
کیفیت عالی برای استریم، بازی آنلاین و تماس‌های ویدیویی
عدم وابستگی به خط تلفن ثابت
معایب اینترنت فیبر نوری
پوشش محدود در برخی مناطق
هزینه بالاتر نصب و راه‌اندازی نسبت به ADSL
نیاز به مودم مخصوص (ONT)
سرعت واقعی اینترنت فیبر نوری چقدر است؟
سرعت اینترنت فیبر نوری بسته به سرویس انتخابی کاربر و زیرساخت شرکت ارائه‌دهنده متفاوت است. در ایران، سرویس‌های خانگی معمولاً بین ۵۰ مگابیت تا ۱ گیگابیت بر ثانیه سرعت دارند. این سرعت در مقایسه با ADSL که حداکثر تا ۱۶ مگابیت ارائه می‌شود، بسیار بالاتر است. همچنین برخلاف اینترنت‌های دیگر، سرعت دانلود و آپلود در فیبر نوری تقریباً برابر است. این ویژگی برای کاربرانی که ویدیو آپلود می‌کنند، کلاس آنلاین دارند یا در حوزه تولید محتوا فعال‌اند، بسیار ارزشمند است.
هزینه نصب و راه‌اندازی اینترنت فیبر نوری
هزینه استفاده از اینترنت فیبر نوری شامل دو بخش است: هزینه نصب اولیه و هزینه اشتراک ماهانه. در نصب اولیه، شرکت ارائه‌دهنده معمولاً هزینه کابل‌کشی و مودم فیبر نوری (ONT) را دریافت می‌کند. این مبلغ بسته به منطقه و میزان کابل‌کشی متفاوت است، اما معمولاً بین چند صد هزار تا چند میلیون تومان متغیر است. در کنار آن، هزینه اشتراک ماهانه هم به حجم بسته و سرعت انتخابی کاربر بستگی دارد. با وجود اینکه هزینه فیبر نوری کمی بالاتر از سرویس‌های ADSL است، اما کیفیت و سرعت آن این اختلاف قیمت را توجیه می‌کند.
چه دستگاه‌ها و تجهیزات جانبی برای فیبر نوری لازم است؟
کابل فیبر نوری که تا محل شما کشیده می‌شود.
مودم ONT (Optical Network Terminal) که وظیفه تبدیل سیگنال‌های نوری به سیگنال الکتریکی را دارد.
روتر یا اکسس پوینت Wi-Fi (در صورت نیاز به اینترنت بی‌سیم در خانه یا محل کار).
در بسیاری از موارد، شرکت ارائه‌دهنده مودم ONT را در اختیار کاربر قرار می‌دهد و تنها کافی است برای توزیع اینترنت در خانه یا محل کار، یک روتر جداگانه تهیه کنید.
آینده اینترنت فیبر نوری در ایران
اینترنت فیبر نوری در بسیاری از کشورهای جهان به یک سرویس رایج و گسترده تبدیل شده است. در ایران نیز طی سال‌های اخیر توسعه فیبر نوری به‌عنوان یک پروژه ملی در حال اجراست. طبق برنامه‌های اعلام‌شده، تا چند سال آینده بخش بزرگی از شهرها و حتی روستاها به فیبر نوری متصل خواهند شد. این موضوع می‌تواند زیرساخت لازم برای توسعه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT)، آموزش آنلاین و حتی کسب‌وکارهای دیجیتال را فراهم کند. بنابراین، آینده اینترنت ایران به‌شدت وابسته به گسترش فیبر نوری خواهد بود.
جمع‌بندی
اینترنت فیبر نوری سریع‌ترین و پایدارترین روش اتصال به اینترنت است که با استفاده از کابل‌های نوری، داده‌ها را با سرعتی نزدیک به نور منتقل می‌کند. برخلاف ADSL، به خط تلفن وابسته نیست و کیفیت اتصال آن در طولانی‌مدت کاهش پیدا نمی‌کند. هرچند هزینه نصب اولیه و نیاز به تجهیزات خاص از محدودیت‌های این فناوری است، اما مزایای بی‌شمار آن باعث می‌شود انتخابی منطقی برای کاربرانی باشد که به اینترنت پرسرعت و پایدار نیاز دارند. با توجه به برنامه‌های توسعه زیرساخت، در آینده‌ای نه‌چندان دور، فیبر نوری به استاندارد اصلی اینترنت در ایران تبدیل خواهد شد.